Guidelines for assessing text quality

Assessing the quality of text is commonplace for many associates and employers. Unfortunately, there are often differences of opinion when contrasting ideas about quality are raised. This often leads to an endless and ambiguous discussion about various aspects of the text: what one person doesn’t notice is noticed by another and vice-versa. Which guidelines could you keep for evaluating text quality?

Read this blog in Dutch

Het beoordelen van de kwaliteit van teksten is dagelijkse kost voor veel werknemers en werkgevers. Helaas komt het geregeld voor dat er meningsverschillen ontstaan wanneer de ideeën over kwaliteit uiteenlopen. Er ontstaat vervolgens een eindeloze en onoverzichtelijke discussie over zeer diverse aspecten van de tekst. Want, iets waar de een niet op let, valt een ander wel op en andersom. Welke richtlijnen zou je kunnen aanhouden bij het beoordelen van tekstkwaliteit?

Het CCC-model

Jan Renkema (1994) ontwikkelde een model aan de hand waarvan een beredeneerde tekstdiagnose kan worden gesteld: het CCC-model. Het CCC-model bestaat uit vijftien ijkpunten waarmee kwaliteit van een tekst kan worden bepaald. Als een tekst voldoet aan al deze punten, dan is de tekstkwaliteit optimaal.

Tabel 1. CCC-model van Jan Renkema (Taal mag geen belasting zijn, een onderzoek-in-burger naar brieven van ambtenaren, 1994)

In de eerste kolom van de tabel is af te lezen dat tekstkwaliteit bestaat uit vijf verschillende niveaus die je in een tekst kunt beoordelen: tekstsoort, inhoud, opbouw, formulering en presentatie. Daarnaast zijn drie criteria weergegeven die op alle vijf niveaus van toepassing zijn. Dit zijn correspondentie, consistentie en correctheid. Correspondentie gaat over de afstemming tussen het doel van de schrijver en de behoefte van de lezer. Consistentie is gericht op de vraag of eerder gemaakte keuzes, zoals schrijven in een chronologische volgorde, worden volgehouden. Correctheid heeft betrekking op taalregels zoals deze zijn vastgelegd in woordenboeken en stijl- en spellinggidsen. De koppeling van de vijf niveaus en drie criteria leveren uiteindelijk de vijftien ijkpunten op.

Tekstkwaliteit beoordelen

Dit schema kan je helpen om de kwaliteit van een tekst op een systematische manier te beoordelen. Als iedereen binnen de organisatie dit model hanteert, dan kan dit het aantal discussies op de werkvloer beperken. Je weet namelijk precies over welk specifiek aspect je collega praat, omdat je met dezelfde maten meet. Zo voorkom je dat je langs elkaar heen praat. Het schema kan daarnaast heel goed als geheugensteuntje gebruikt worden bij het opstellen van een tekst. Denk dus goed aan deze ijkpunten als je een tekst schrijft en controleer na het schrijven zelf of je aan de hand van het CCC-model een kwalitatief goede tekst hebt geschreven.